Budowa kręgosłupa sama prosi się o kłopoty. W uproszczeniu i obrazowo: kręgosłup to sznur zbudowany z sekwencji: krąg (kość) + krążek międzykręgowy (żelowa poduszka) + krąg. Są połączone niezwykle mocno ale z dużą elastycznością - więzadłami i mięśniami. Ten piękny sznur powtarzalnych elementów stanowi szkielet dla rdzenia kręgowego.
Pamiętajcie - piszemy skracając - rdzeń przypomina gruby przewód zasilający, z którego wychodzą “nici korzeniowe”. Na wysokości otworu międzykręgowego (dziurka w kręgu) wychodzą nerwy rdzeniowe. Potem dzielą się na kolejne nerwy i biegną dalej…. W praktyce wyglądają jak ugotowane spaghetti! Mają różną długość, grubość, ilość odgałęzień i funkcji. Gdzie się snują, po co to robią?
Podajmy przykład: nerw kulszowy. To potężny, gruby nerw, biegnący (pamiętajcie - upraszczamy!) od rdzenia schowanego w “szkielecie kręgosłupa”, przez dziurkę w kręgu, do tylnej nogi, w dół… aż do palców!
W gabinecie mówimy “nerw zaopatruje to czy tamto”. To znaczy: przekazuje sygnały nerwowe na wiele sposobów. Jest doskonały, bardzo go lubimy! Przekazuje wolę psiego mózgu na tzw. obwód czyli np. do nogi. By podrapała psiego właściciela w ucho, podniosła się w celu oznaczania, “zwiała ciało” gdy psa wołają albo “uciekła nogę” od gorącego czy kłującego. Sygnały po sznurku nerwu biegną bowiem “w obie strony”.
Zatem, kiedy np. psiak nie ma siły stać na nodze, kuleje, nie chce wskoczyć na kanapę, potyka się - to wcale nie musi być problem z kolanem (np. niestabilność rzepki - która jest schorzeniem ortopedycznym).
To może być problem z nerwem kulszowym (schorzenie neurologiczne). Dlaczego?
Na jakimś etapie swojego “dłuuugiego makaronowego żywota” nerw np. kulszowy został uszkodzony, uciśnięty.
Najczęściej do tego “uciśnięcia” dochodzi na wysokości kręgosłupa!
Zatem coś poszło nie tak… dlaczego?
Długość kręgosłupa u psów zwykle jest taka sama: 7 kręgów szyjnych (odcinek C), 13 piersiowych (TH lub T), 7 lędźwiowych (L) + kość krzyżowa (S). No i ogon - to także kręgosłup! Miało co pójść nie tak!
I teraz kilka kluczowych spraw:
patrząc na skomplikowaną budowę kręgosłupa widać, że opisywana w tym blogu dolegliwość “dyskopatia”, czyli schorzenie krążków międzykręgowych, to tylko jedno z wielu potencjalnych problemów. Może być ich wiele, mają różne pochodzenie, przebieg i sposób leczenia. Dziś opisujemy dyskopatię, ale często mamy do czynienia ze spondylozą, chorobami urazowymi, schorzeniami naczyniowymi rdzenia kręgowego (np. zator włóknisto-chrzęstny, zawał niedokrwienny rdzenia mózgowego, mielopatia). Mamy także wady wrodzone np. kręg motyli, stenoza kanału kręgowego. A i to nie wyczerpuje tematu.
RTG to badanie struktur kostnych! Jeżeli to będzie choroba kości wiele wniesie, podobnie jak dokładniejsze TK (tomografia komputerowa). Ale jeśli jest podejrzenie schorzenia neurologicznego (a to wykrywamy już po kilku minutach badania rękoma w gabinecie!), dokonujemy od razu określenia “neurolokalizacji - mówimy jakiego zakresu kręgosłupa schorzenie dotyczy np. odcinek Th3-L3) i wet. kieruje na MRI (rezonans) bo to badanie najskuteczniejsze!
w diagnostyce i leczeniu schorzeń kręgosłupa czas ma kluczowe znaczenie
choroby neurologiczne dają inne objawy niż ortopedyczne. Często dyskopatia mylona jest z chorobami stawów (biodrowych, kolanowych). Dlatego udaj się do specjalisty: najlepiej aby badanie przeprowadził chirurg, ortopeda, neurolog albo zoofizjoteraputa.
Dyskopatia - “trzy klucze Centrum ProAnimal”
Dyskopatia to schorzenie krążków międzykręgowych, które w większości przypadków jest wynikiem toczącego się w określonym odcinku kręgosłupa procesu zwyrodnieniowego*
*zwyrodnienie (łac. degeneratio) – to skutek zaburzonej przemiany materii polegający na gromadzeniu się w komórkach/tkankach lub w macierzy pozakomórkowej substancji, które normalnie w nich nie występują lub których ilość jest znacznie mniejsza. Jest to zaburzenie jakościowe prowadzące do upośledzenia czynności narządów.
Klucz 1: zrozumieć mechanizmy
Krążek międzykręgowy (kmk) złożony jest w dużej mierze z wody. Ma żelową konsystencję, jest elastyczny, amortyzuje położone po jego bokach kręgi aby się nie stykały.
Z czasem (wiek, predyspozycje rasowe, zaburzenia metaboliczne, przebyte choroby, urazy itp) mogą powodować, że krążki robią się mniej nawodnione, mniej elastyczne, zmieniają swoją strukturę - robi się z nich “stary wiór”.
Mechanizm amortyzacji poległ. Nie ma ochrony dla kręgu (kości są mocno unerwione i bolą), nie ma ochrony dla rdzenia (może zostać uciśnięty/uderzony) a sznurki nerwów mogą zostać przyciśnięte odcinając dopływ/odpływ sygnałów.
Brak sprawnej amortyzacji zwiększa ryzyko: niestabilności, urazu, paraliżu.
W wyniku mechanicznego urazu niemal zawsze powstaje reakcja zapalna i występuje ból!
W skutek stanu zapalnego następuje obrzęk tkanek, który może powodować ucisk na rdzeń kręgowy.
Właśnie dlatego przy dyskopatii lekarze podają leki przeciwzapalne/sterydy. To dobry standard.
Terapia polega zatem na szybkiej reakcji na stan zapalny: miejscowo i ogólnoustrojowo oraz odprowadzenie z tkanek szkodliwych substancji metabolicznych!
Klucz 2: podstawowa diagnostyka naprawdę ma znaczenie
Jedną z najlepszych rzeczy w naszej pracy jest możliwość ustalenia “tu i teraz”, czyli jeszcze w gabinecie (bez specjalistycznych badań obrazowych) tzw. neurolokalizacji.
Czyli określona, z dokładnością do kilku kręgów plus/minus gdzie zlokalizowana jest zmiana dyskopatyczna. Często to nawet strzał w 10tkę!
Ponieważ badanie ortopedyczne i neurologiczne jest proste, a kręgosłup mimo swojej budowy czytelny. Mamy do dyspozycji odruchy i reakcje jakie pokazuje nam ciało pacjenta.
A to oznacza, że jeszcze przed skierowaniem pacjenta do weta, aby ten wydał skierowanie na MRI, abyście mogli się na niego umówić i poczekać …..możemy od razu wykonać zabieg odbarczający stan zapalny, znoszący ból i przywracający sprawność!
Czy to oznacza, że nie mam iść do weta, któremu ufam?
Oczywiście, że nie! Uważamy, że warto, dajemy Ci tylko szansę na skrócenie terapii o ….czasami 2 tygodnie. A dwa tygodnie zwłoki to dla ukł. nerwowego, np. przy ucisku na nerw - właściwie odebranie szansy na przywrócenie chodu! Można wypracować “chód rdzeniowy” - swoją drogą zrobi to tylko zoofizjoterapeuta!
Klucz 3: terapia - poprawiamy jakość struktur kręgosłupa spowalniając, zatrzymując lub cofając proces degeneracji. Robimy to odśrodkowo poprzez poprawę funkcjonowania organów wewnętrznych oraz miejscowo dzięki pracy na mikrokrążeniu (terapia przyczynowa)
W praktyce proces zwyrodnieniowy obejmuje kilka obszarów organizmu. W tym przypadku normą jest pacjent, który cierpi na dyskopatię w kilku odcinkach kręgosłupa! Naturalnie można ciąć w kilku odcinkach równocześnie, ale za pół roku problem może pojawić się w innym miejscu. Znowu stół? Zacznijmy głośno mówić o tym, że dyskopatia to często choroba przewlekła i nawracająca. Bo taki jej charakter - degeneracyjny.
Objawy - czyli skąd mam wiedzieć czy to dyskopatia?
W zależności od tego, w którym odcinku kręgosłupa mamy do czynienia z dyskopatią albo/i jaki rodzaj uszkodzenia dyskopatycznego nastąpił psiak będzie wykazywał odmienne objawy. Występują także objawy wspólne* niezależne od okoliczności i lokalizacji schorzenia.
Po pierwsze - zauważ “jak to się stało”
nagły początek: objawy pojawiają się po “jakimś wydarzeniu”, nagle, nieoczekiwanie. Często po niewielkim urazie lub intensywnym ruchu, zabawie, zeskoku, zejściu po schodach, wyskoku z auta, wskoku/zeskoku na kanapę itp. Takiej sytuacji może ale nie musi towarzyszyć wokalizacja (pisk, skowyt)
powolny postęp choroby: objawy pojawiają się jeden po drugim, czasami kilka naraz, w przeciągu dni, tygodni, miesięcy, utrzymują się lub nasilają. Czasami cofają ale wracają.
*Do objawów wspólnych należą:
zwierzę przyjmuje inną niż zwykle postawę ciała, np. podwija pod siebie ogon, kuli się jak do kupy, usztywnia szyję, stoi sztywno, stoi zgięty “jak przecinek”, nogi zaczną być sztywne lub wiotkie
zwierzę zmienia swoje zachowanie, np. unika aktywności, ruchu, wchodzenia/schodzenia (schody, kanapa, samochód), odmawia ubierania szelek, obroży, nie chce dotykania, czesania, głaskania, zabawy, zaczyna się chować, przy próbie dotyku może okazać agresję, przestaje jeść, więcej pije, częściej ziaja, ukrywa się, częściej stoi niż leży
mogą nastąpić problemy z poruszaniem się: np. szura pazurkami (przednimi i/lub tylnymi lub tylko jedną nogą), niestabilnie chodzi, potyka się, traci równowagę, przysiada jakby nie miał siły ustać, nie ma siły sam wstać, przewracanie na któryś bok, tył lub na pysk, ciężej mu wejść na łóżko lub po schodach
mogą wystąpić objawy bólowe przy dotyku pleców, np. unika dotyku, unika zakładania szelek, skóra się odruchowo marszczy, chore miejsce może być ocieplone i/lub obrzęknięte, nawet lekko uwypuklone
może pojawić się problem z oddawaniem kału lub moczu, np. nie kontroluje i wydala kał/mocz bezwiednie lub nie może się wypróżnić samodzielnie
w najcięższych przypadkach może dojść do paraliżu kończyn (przednich i/lub tylnych). Nóżki będą sztywne lub wiotkie (luźne), psiak nie będzie mógł samodzielnie wstać, utrzymać się na nogach.
Kogo może dotknąć to schorzenie:
każde zwierzę w wieku starszym - w praktyce trudno spotkać zwierzęcego seniora bez zaburzeń neurologicznych o podłożu dyskopatycznym. Dlaczego? Ponieważ z wiekiem krążki międzykręgowe ulegają odwodnieniu
rasy z predyspozycjami anatomicznymi: buldożek francuski, maltańczyk, shi-tzu, jamnik, owczarek niemiecki, golden, labrador i in.
waga psiaka - chudsze mają lżej, przez co nacisk na struktury kręgosłupa jest mniejszy
Leczenie:
zachowawcze: hirudoterapia, akupunktura, fizjoterapia, farmakoterapia, rehabilitacja domowa oraz zmiany w środowisku domowym
operacyjne: np. hemilaminektomia, laminektomia, ventral-slot
Czy wiedząc jak to wszystko działa i jakie znaczenie w diagnostyce i prawidłowym leczeniu ma czas i pełnowymiarowa terapia, mamy prawo Wam o tym nie powiedzieć?
Comments